12.3 - Neuron dan Sinaps

Sistem saraf terdiri daripada berjuta-juta sel saraf yang dipanggil neuron. Struktur asas neuron mempunyai beberapa bahagian khusus:

Rajah 6 - Struktur asas neuron motor.

Struktur, Ciri dan Fungsi

• Badan sel
  • Mengandungi satu nukelus dan banyak dendrit.
  • Berfungsi mengintegrasikan dan koordinasi aktiviti metabolisme.
• Akson
  • Cabang panjang daripada badan sel.
  • Menghantar impuls ke neuron lain atau efektor.
• Dendrit
  • Cabang pendek daripada badan sel.
  • Menerima impuls daripada neuron lain atau persekitaran luar dan menghantarnya ke badan sel.
• Salut mielin
  • Membran penebat yang menyaluti akson.
  • Melindungi neuron dan berfungsi sebagai penebat impuls.
  • Mempercepat penghantaran impuls saraf.
  • Membekalkan nutrien kepada akson.
• Nodus Ranvier
  • Bahagian akson yang tidak disaluti salut mielin.
  • Mempercepat pengaliran impuls saraf.
• Bonggol sinaps
  • Terletak di hujung akson.
  • Menghantar isyarat ke efektor atau dendrit neuron.

Neuron menghantar impuls saraf ke sel saraf, kelenjar atau otot yang lain. Terdapat 3 jenis neuron – neuron deria, neuron motor dan neuron geganti.

Rajah 7 - Neuron motor

• Terletak di akar ventral saraf spina.
• Membawa maklumat dari neuron geganti ke efektor seperti otot atau kelenjar.
• Badan sel terdapat dalam jirim kelabu saraf tunjang.

Rajah 8 - Neuron deria

• Dijumpai di akar dorsal saraf spina.
• Membawa maklumat dari reseptor ke otak dan saraf tunjang.
• Badan sel terdapat dalam ganglion akar dorsal.
• Dendrit menerima impuls yang disampaikan ke neuron seterusnya.

Rajah 9 - Neuron geganti

• Menghubungkan neuron deria kepada neuron motor.
• Badan sel terdapat dalam jirim kelabu sistem saraf pusat.
• Mengangkut impuls dari neuron deria ke neuron motor.

Struktur Sinaps dan Fungsinya

Penghantaran maklumat di sepanjang neuron adalah melalui isyarat elektrik yang dikenali sebagai impuls saraf. Impuls saraf bergerak di sepanjang akson neuron sehingga sampai di bonggol sinaps. Sinaps merupakan tapak di mana dua neuron atau satu neuron dengan satu sel efektor berkomunikasi.

Penghantaran Impuls Merentasi Sinaps

Pemancaran impuls merentasi sinaps melibatkan pertukaran isyarat elektrik ke isyarat kimia dalam bentuk neurotransmiter. Beberapa contoh neurotransmiter termasuk asetilkolina, noradrenalina, serotonin dan dopamina.

Rajah 10 - 1. Apabila impuls elektrik sampai di bonggol sinaps, impuls tersebut merangsang vesikel sinaps untuk merembeskan neurotransmiter ke dalam sinaps. 2. Neurotrasmiter tersebut akan meresap melalui sinaps dan bergabung dengan reseptor spesifik pada dendrit neuron penerima. 3. Penggabungan neurotransmiter dengan reseptor merangsang pencetusan impuls yang seterusnya.